Ciąża a stan jamy ustnej

Na początek kilka postów znalezionych w Internecie z twierdzeniami, które postaram się obalić:

"to znieczulenia w czasie ciąży nie dają, tak?????"
"mój dentysta mówił,że w pierwszym trymestrze on nie podejmuje się w ogóle leczenia zębów ciężarnych, chyba,ze jest coś naprawdę pilnego"
"w ciąży powinno się unikać leczenia kanałowego zęba i znieczulenia"
"antybiotyku na ząb się nie powinno, lepiej skonsultować z ginekologiem"

Ciąża - przed

Wszędzie mówi się, że infekcje przebyte podczas ciąży mogą negatywnie wpłynąć na stan dziecka.

• nieleczona próchnica
• pozostałe korzenie zębów do usunięcia
• zatrute zęby, które nie zostały przeleczone kanałowo
• nieusuwany kamień nazębny, prowadzący do krwawienia dziąseł i zapalenia przyzębia (paradontozy)

Takie ogniska zakażenia jak te wymienione przeze mnie wyżej mogą powodować zaburzenia w rozwoju dziecka, niską masę urodzeniową czy przedwczesny poród. Warto przed zajściem w ciążę sprawdzić stan jamy ustnej, bo zęby mogą być jedną z przyczyn problemów z zajściem w ciążę.
Odwiedziła mnie kiedyś pacjentka z bólem dziąseł - (to trzecia ciąża, zagrożona; dwa razy pacjentka poroniła...) -w badaniu 2 zęby do usunięcia, 1 do kanałowego, 6 do "zwykłego"leczenia, pełno kamienia nazębnego - i wielkie oburzenie, że jak to ja podejrzewam, że jej zęby mogą być przyczyną kłopotów z utrzymaniem ciąży...

Zapraszam do czytania - by wiedzieć więcej i być mądrzejszym u dentysty :)

ZMIANY W JAMIE USTNEJ W TRAKCIE CIĄŻY

Ciąża to stan zwiększonego zapotrzebowania organizmu na składniki odżywcze. W końcu wewnątrz rozwija się kolejny mały człowiek. To czas gdy hormony szaleją i odpowiadają w jamie ustnej za zmiany w wyglądzie i stanie dziąseł. 

DZIĄSŁA
W ciąży dziąsła mogą bardziej krwawić, może rozwijać się też guz ciążowy = nadziąślak → nadmierny rozrost miejscowy dziąsła, który przy podrażnieniu szczoteczką łatwo krwawi. Często ustępuje samoistnie po porodzie, ale w trakcie drugiego trymestru można go też wyciąć chirurgicznie w znieczuleniu miejscowym. 

KAMIEŃ NAZĘBNY
Niestety podjadanie w nocy i w dzień rzadko pamięta się o myciu zębów. Takie długotrwałe słabsze oczyszczanie zębów może prowadzić do rozwoju kamienia nazębnego i krwawienia dziąseł. 

ZĘBYPodjadanie może też prowadzić do pozostawiania między zębami resztek pokarmu, gdzie bakterie mają wtedy dobrą pożywkę do rozwoju swojego i próchnicy.

Oprócz tego wymioty w trakcie ciąży mogą powodować erozję zębów - wtedy tworzą się na powierzchni zębów płaskie, najczęściej okrągłe i lśniące ubytki. Występuję częściej na językowych i policzkowych powierzchniach zębów i mogą przy braku leczenia prowadzić do nadwrażliwości zębów.

I jeszcze jedno ważne: dziecko nie zabiera wapnia z zębów i to nie przez to zęby się bardziej psują! Dziecko nic nie zabiera, nie jest fizjologicznie możliwe by wapń usuwał się z zębów by przechodzić przez łożysko do dziecka.


ZNIECZULENIE I ANTYBIOTYKI W CIĄŻY

Tutaj warto wspomnieć o klasyfikacji FDA leków, które pogrupowane w kategorie określają ryzyko dla płodu przystosowaniu poszczególnych leków.

Do grupy B leków (opis na końcu artykułu) zaliczamy lidokainę, która jest środkiem znieczulającym. Wśród środków znieczulających akceptowanych do stosowania w ciąży należy też artykaina. Są określone dawki maksymalne tych środków i najczęściej wystarcza ułamek tej dawki by osiągnąć dobry efekt znieczulenia.
To środki, które szybko ulegają rozkładowi w organizmie po podaniu, więcej na ten temat w linkach poniżej. Do mam karmiących: jeśli ktoś się obawia to można odciągnąć przed wizytą mleko i karmić dopiero 3-4h po wizycie normalnie.

Przy podaniu znieczulenia warto rozważyć czy lepiej znieść tą chwilę podania środka znieczulającego czy podczas zabiegu się nadmiernie stresować z powodu ewentualnego bólu. Podwyższone ciśnienie i stres bardziej negatywnie wpłyną na płód niż podanie środka znieczulającego.

Jeśli stan zapalny wokół zęba czy dziąseł wymaga zastosowania antybiotyku, tu też mamy kilka do wyboru. Wśród antybiotyków z grupy B wymienia się penicyliny i cefalosporyny. Dodatkowo zachęcam do sprawdzenia innych leków z Kategoria B - leki

ZDJĘCIE RENTGENOWSKIE W CIĄŻY

Obecnie w stomatologii i rentgenodiagnostyce dąży się do jak największego zminimalizowania dawki promieniowania.
Jeśli jest taka konieczność (bo trzeba sprawdzić, który ząb jet przyczyną bólu) to do wykonania zdjęcia pojedynczego zęba nie ma przeciwwskazań w 2. i 3.trymestrze ciąży. W 1.trymestrze unikać ze względu na rozwój narządów dziecka, ale jeśli nie ma innej możliwości zdiagnozowania to można zrobić zdjęcie.

Dawki promieniowania do porównania:

zdjęcie zębowe RTG/RVG ⇾ 1-2 μSv (mikrosiwert)
dawka promieniowania z otoczenia (średnia dla Polski) ⇾ 0.3 – 0,8 µSv / godzina
dawka podczas oglądania telewizji przez 2 godziny ⇾ 5μSv

Mam nadzieję, że trochę uspokoiłam. Dodatkowo stosuje się podczas zdjęcia promień nakierowany na konkretny ząb, a pacjentowi zakłada się ołowiany fartuch na tułów hamujący promieniowanie.

LECZENIE KANAŁOWE I USUWANIE ZĘBÓW W CIĄŻY
Krótko mówiąc - można i trzeba!

Jeśli ząb jest już na tyle zniszczony próchnicą, że bez leczenia kanałowego może się nie obyć. Jeśli zęba nie da się uratować - trzeba usuwać i się nie zastanawiać. I nie obawiajmy się znieczulenia podczas tych zabiegów (wyjaśniliśmy wyżej). Jedynie pierwszy trymestr jest okresem podwyższonego ryzyka i jeśli trzeba ząb usunąć, lepiej to zrobić od 2.trymestru.

Pamiętajmy, że nieleczony stan zapalny i trzymane w jamie ustnej zniszczone zęby przez cały czas ciąży to gorsze dla dziecka niż samo usunięcie zęba w znieczuleniu. Eliminowanie stanu zapalnego, leczenie próchnicy, usuwanie kamienia nazębnego, usuwanie zniszczonych, nienadających się do leczenia zębów jest bezwzględnie wskazane.

Piśmiennictwo:
Leki grupy B = Badania na zwierzętach nie wskazują na istnienie ryzyka dla płodu, ale nie przeprowadzono badań z grupą kontrolną u ludzi, lub badania na zwierzętach wykazały działanie niepożądane na płód, ale badania w grupie kobiet ciężarnych nie potwierdziły istnienia ryzyka dla płodu.
Klasyfikacja FDA
Artykuł DENTONETZdanie Amerykańskiego Stowarzyszenia StomatologicznegoNa temat znieczuleń i przechodzenia przez łożysko
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej